Środa Popielcowa to w kalendarzu chrześcijańskim pierwszy dzień Wielkiego Postu. Kończy się karnawał, a rozpoczyna trwający 40 dni okres pokuty i nawrócenia.

Jest to dzień, w którym obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły, czyli ograniczenie liczby posiłków do trzech. W obrządku rzymskim w czasie mszy kapłan posypuje wiernym głowę popiołem. Tradycja ta sięga VIII wieku, a popiół pochodzi ze spalonych palm, poświęconych w poprzednim roku podczas Niedzieli Palmowej.