Umywanie nóg jest czynnością symboliczną, choć należy obecnie do liturgii Wielkoczwartkowej. W opisie Ostatniej Wieczerzy wystepuje tylko w Ewangelii św. Jana. Nazwa Mandatum pochodzi od slowa rozkaz czyli przykazanie, ktore rozpoczyna antyfone, śpiewną podczas tego obrzędu:„mandatum novum do vobis, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos” – daję wam przykazanie nowe, abyście tak się wzajemnie miłowali, jak Ja was umiłowałem. Umywanie nóg w Kościele, jest obrzędem wyrazu wzajemnej miłości,
w pokorze czystych serc, jaką nakazał nam Chrystus. Umywanie nóg nie jest Sakramentem (choć było kiedyś elementem Sakramentu Chrztu) i wyraża również przypomienie polecenia Chrystusowego, ażeby Go naśladować:

„Jeśli tedy Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem nogi wasze, i wy winniście sobie nawzajem umywać nogi. Albowiem dałem wam przykład, byście i wy czynili, jak Ja wam uczyniłem” ( Ewangelia Jana 13, 15)

Chrystus dał każdemu wzór i przykład miłości poprzez wzajemną pokorę, bez wzledu na zajmowaną pozycję spoleczną, wiedzę czy bogactwo. W umywaniu nóg chodzi o służenie sobie nawzajem, o miłosierdzie, o troskę o innych.

Drugi aspekt obmycia nóg, który miał miejce własnie podczas Wieczerzy i własnie wtedy, gdy Chrystus ustanowił Eucharystie, widzimy w slowach, skierowanych do Piotra «Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną». Pan Jezus, tą symboliczną czynnością chciał wyrazić potrzebę szczególnej naszej czystości, jaka ma panować w sercach tych, którzy będą spożywać Jego Ciało. Potrzebę tej czystości, koniecznej do Zbawienia, jaką otrzymujemy po obmyciu ze zmazy pierworodnej w sakramencie Chrztu, stając się członkiem Kościoła, oraz czystośc dzięki obmyciu swoją miłością i miłosiernym przebaczeniem, którego dokonuje na nas Chrystus, w sakramencie pokuty, aby przyjąc Go do czystego.

Zwyczaj umywania stóp tylko mężczyznom przyjęto jako akt, kóry naśladuje wydarzenie w Wieczerniku, gdzie w uczcie uczestniczyli tylko apostołowie. Gdyby obrządek ten miałby dotyczyć jedynie kapłanów, nie umywanoby nóg osobom świeckim. Chociaż ostatnio przyjeto zwyczaj umywania nóg mężczyznom, to symbolika tego gestu dotyczy wszystkich, którzy mają naśladować Chrystusa w miłości. Tak rozumieli to Ci, którzy w Kościele umywali nogi niegdyś również kobietom, kiedy obrządek ten, towarzyszył Sakramentowi Chrztu. Tak rozumieli symbolike czystości, w jakiej mają być nasze serca (bez wyjątków) przed Eucharystią , symbolike czystości intencji, pokory i miłości we wzajemnej, pokornej służbie Słowa, które wypowiedział Pan Jezus umywając nogi : „ daję wam przykazanie nowe, abyście tak się wzajemnie miłowali, jak Ja was umiłowałem”
i później podczas Wieczerzy wypowiedziane: „kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnie posłał” są skierowane do wszyskich wierzących.